Czym różni się zadatek od zaliczki? Różnice i podobieństwa. Która forma jest korzystniejsza?
Czym jest zaliczka?
Zaliczka jest częścią kwoty, którą należy wpłacić, gdy usługa lub towar zostanie wykonana. Zaliczka ma charakter wyłącznie pieniężny. Jej definicja odmiennie od zadatku nie została szczegółowo uregulowana w polskim prawie.
Czym jest zadatek?
Zadatkiem jest świadczenie w postaci rzeczowej lub pieniężnej, którą otrzymuje strona wykonawcy przy zawieraniu umowy. Pojęcie zadatku zostało uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny.
Zgodnie z art. 394 Kodeksu Cywilnego1:
§ 1 W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.
Czym różni się zadatek od zaliczki?
Najważniejszą różnicą między zaliczką a zadatkiem jest możliwość zwrotu. Istotne jest to czy jesteśmy stroną kupującą czy sprzedającą.
Z punktu widzenia strony sprzedającej korzystniejsza jest zaliczka. W przypadku zaliczki bez względu na to, z jakiego powodu i z czyjej winy nie doszło do zawarcia umowy, sprzedający musi zwrócić tylko otrzymaną zaliczkę.
Jeśli jesteśmy nabywcą korzystniejszym wyborem jest zadatek. Jest to skuteczne zabezpieczenie – w przypadku wycofania się z umowy przez sprzedającego ma on obowiązek zwrócić dwukrotność otrzymanego zadatku, jak również odszkodowania z tytułu niewywiązania się z obowiązków.
Jeśli jesteśmy nabywcą korzystniejszym wyborem jest zadatek. Jest to skuteczne zabezpieczenie – w przypadku wycofania się z umowy przez sprzedającego ma on obowiązek zwrócić dwukrotność otrzymanego zadatku, jak również odszkodowania z tytułu niewywiązania się z obowiązków.
Zakup nieruchomości – zadatek czy zaliczka?
W momencie zakupu nieruchomości kupujący i sprzedający zawierają umowę przedwstępną. Zdarza się, że kupujący potrzebuje czasu np. po to, aby uzyskać kredyt na mieszkanie, które zamierza nabyć. Wówczas strony w umowie przedwstępnej, oprócz kwoty sprzedaży mieszkania, ustalają także kwotę zaliczki lub zadatku. Zwykle jest to 10% wartości nieruchomości. W większości przypadków strony decydują się jednak na formę zadatku. Zadatek zabezpiecza interesy obu stron w równym stopniu – sprzedający może zachować zadatek (jeżeli kupujący nie wywiąże się z umowy), zaś kupujący może żądać sumy dwukrotnie wyższej (jeżeli sprzedający nie wywiąże się z umowy). Wówczas obie strony ponoszą taki sam koszt w przypadku wycofania się z transakcji przez jedną ze stron.
Orzeczenia Sądów
- https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-cywilny-16785996/art-394 ↩︎
