Pojawienie się dziecka w rodzinie wiąże się z dużą radością, jednocześnie też tworząc określone obowiązki i prawa po stronie rodziców.
Obowiązek alimentacyjny określony w ustawie oznacza konieczność dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Rodzice są zobowiązani do świadczeń
alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
W przypadku gdy rodzice żyją w rozłączeniu, rodzic który nie mieszka z dzieckiem, powinien dostarczać dziecku środki utrzymania, aby wypełnić swój obowiązek alimentacyjny.
W praktyce określenie wysokości obowiązku alimentacyjnego stwarza rodzicom trudności i na tym tle powstają konflikty. Szczególnie, że w prawie polskim nie ma widełek, które wskazywałyby jakie dokładnie kwoty powinny być przyznawane na rzecz dziecka.
Ramy obowiązku alimentacyjnego określone są poprzez odwołanie się do usprawiedliwionych potrzeb dziecka (uprawnionego) oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości rodzica (zobowiązanego). Alimenty są określane miesięcznie, tak aby potrzeby dziecka zaspokajane były na bieżąco.
Rodzic, który nie mieszka z dzieckiem, może mieć poczucie, że alimenty płacone przez niego są zbyt wygórowane, być może częściowo przeznaczane są na utrzymanie drugiego rodzica.
Jak określić obowiązek alimentacyjny, aby nie był on źródłem konfliktu pomiędzy rodzicami?
Na wstępie zaznaczę, że obowiązek alimentacyjny zmienia się wraz z wiekiem dziecka, nie obejmuje on kosztów przyszłych tylko aktualne usprawiedliwione potrzeby dziecka.
Najlepszym rozwiązaniem, jest rzetelna rozmowa i przedstawienie dowodów na okoliczność kosztów utrzymania dziecka. Miesięczne koszty sumuje się i w ten sposób podaną kwotę dzielimy na każdego z rodziców. Jeżeli jedno z rodziców przejęło na siebie całość wychowania dziecka, automatycznie udział w świadczeniach alimentacyjnych rodzica, który nie sprawuje bezpośredniej pieczy nad dzieckiem zwiększa się.
Co najczęściej jest wliczane w koszty dziecka?
Przede wszystkim kosztem utrzymania dziecka, jest mieszkanie/dom w którym żyje wraz z opłatami jakie są konieczne do jego utrzymania, przypadające na to dziecko.
Jeżeli dziecko mieszka z jednym rodzicem to koszty związane z mieszkaniem dziecka będą stanowić połowę kosztów całego mieszkania/domu. Jeżeli liczba domowników z którymi zamieszkuje
dziecko jest większa, automatycznie opłata za mieszkanie dziecka się zmniejszy.
Kolejnym niezaprzeczalnym kosztem wliczanym w zakres obowiązku alimentacyjnego dziecka jest wyżywienie. Kwota jaka przeznaczana jest na wyżywienie dziecka, tak naprawdę zależy od wieku dziecka, jego diety i potrzeb. Wiadomym jest, że inna kwota będzie określona na rzecz 3 letniego dziecka, inna zaś na 13 letnie dziecko. Koszty wyżywienia będą też inne dla dziecka, które jest na diecie z uwagi na alergię, czy też diecie spowodowanej czynnie uprawianym sporcie.
Określenie kwoty wyżywienia dziecka w dużej mierze zależy od jego potrzeb.
Kosztem utrzymania dziecka będą również koszty lekarza, leków czy suplementów diety.
Wiadomym jest, że zdrowe dziecko generalnie nie będzie generowało dużo kosztów z tego powodów. Zwłaszcza jeżeli podlega opiece zdrowotnej powszechnej, jednakże już choroby dziecka spowodują, że koszty te będą wyższe. Statystycznie przyjmuje się, że zdrowe dziecko choruje w roku ok 3-4 raz co wiąże się z zakupem lekarstw. Jeżeli przyjmiemy, że koszt zakupu lekarstw, witamin i suplementów w okresie choroby w ciągu roku wyniesie około 600 zł, kosztem miesięcznym składającym się na obowiązek alimentacyjny będzie kwota 50 zł.
Na koszty utrzymania dziecka składają się wydatki związane z ubraniem, obuwiem dziecka. Generalnie wiek dziecka, a za tym idące zmiany wzrostu i rozmiaru powodują, że do wymiany garderoby dochodzi 2 razy w roku. W związku z tym, że z reguły do zakupu ubrań nie dochodzi co miesiąc, należy określić roczny koszt zakupu ubrań i obuwia dla dziecka i kwotę tę podzielić na 12 miesięcy.
Kosztami utrzymania dziecka są również koszty związane z edukacją. Nie tylko podręczniki, przybory szkolne, ale również, jeżeli jest to konieczne, koszty korepetycji lub zajęć dodatkowych dziecka związanych z jego zainteresowaniami.
Tak jak każdy z nas ma prawo do urlopu i wypoczynku, należy dziecku zapewnić możliwość wyjazdu wakacyjnego czy zimowego związanego z feriami. Koszty takich wyjazdów będą zależeć od tego czy to jest wyjazd prywatnie organizowany lub przez biuro podróży. Dodatkowo zależy też od kierunku wycieczki.
Inne koszty, które wliczają się w koszty utrzymania dziecka, będą już zależne od konkretnego dziecka.
Co gdy jeden z rodziców stara się zawyżać koszty utrzymania dziecka?
O tym jaką wysokość będzie miał obowiązek alimentacyjny nie zależy tylko od kosztów podanych przez rodzica. Istotne też są możliwości rodzica który jest zobowiązany do zapłaty. Możliwości zarobkowe rodzica zobowiązanego do zapłaty alimentów to nie tylko jego aktualne dochody, ale również majątek czy też dochody jakie powinien uzyskać mając na względzie jego doświadczenie, wykształcenie. Jeżeli koszty utrzymania dziecka podane przez rodzica są zawyżone należy zażądać dowodów na ich istnienie. W dalszym przypadku należy zastanowić się czy są one usprawiedliwione. Istotnym też jest, że poziom życia dziecka nie może przewyższać poziomu życia rodziców. Nie może dojść do sytuacji w której rodzic zobowiązany do zapłaty alimentów na skutek płacenia alimentów musi zrezygnować z zaspokajania swoich podstawowych potrzeb na rzecz dodatkowych rozrywek dziecka.
Sąd przy określaniu obowiązku alimentacyjnego bierze też pod uwagę ilość kontaktów rodzica z dzieckiem, jeżeli te kontakty są częste, sąd bierze pod uwagę, że kontakty, które odbywają się u rodzica też są związane z kosztami.
Najkorzystniejszym w przypadku określania wysokości alimentów jest wspólne porozumienie rodziców. W przypadku gdy porozumienie nie jest możliwe pozostaje droga sądowa do ustalenia wysokości alimentów. Ważne wtedy jest odpowiednie uzasadnienie kosztów dziecka, jak również przedstawienie sytuacji rodzica zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych. Związane to jest z
odpowiednim przeprowadzeniem postępowania dowodowego, które dla profesjonalisty nie stwarza problemu, a spowoduje wydanie wyroku rzetelnie odzwierciedlającego koszty utrzymania dziecka.